Türkiye'de bankacılık sektörü, TCMB'nin faiz politikaları ve mevduat faizlerindeki dalgalanmalarla karşı karşıya. Bu durum, kredi taleplerini ve bankaların net faiz gelirlerini nasıl etkiledi?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz artışları ve Kur Korumalı Mevduat (KKM) çıkış stratejisi, 2023 yılı boyunca bankacılık sektörünü etkiledi. TCMB'nin bu politikaları sonucunda mevduat faizleri yükseldi, ancak yüksek faiz oranları nedeniyle kredi talebi azaldı. Bu durum, bankaların marjlarını zorladı ve yıl başından itibaren bazı kamu ve özel bankaların mevduat faizlerini düşürmelerine yol açtı.
Bankaların Net Faiz Gelirlerindeki Düşüş ve Faiz Politikaları
2023 yılı sonunda TCMB verilerine göre, üç aylık ortalama mevduat faizleri yüzde 52'den yüzde 44'lere kadar geriledi. Bankalar, fonlama maliyetlerini düşürmek ve 'spread'leri (faiz marjları) yönetmek amacıyla faiz oranlarını düşürmeye başladı. Bu durum, bankacılık sektörünün kârına önemli katkıda bulunan net faiz gelirlerini de etkiledi. Geçen yılın ocak-kasım döneminde net faiz gelirleri, önceki seneye göre yaklaşık yüzde 4 azalarak 632,6 milyar liraya geriledi.
14 ve 28 Mayıs seçimlerine kadar TCMB, politika faizini enflasyonun çok altında tuttu. Bu durum TL'nin değer kaybetmesine ve sonrasında Haziran ayında yeni yönetim altında faiz artırımlarına başlanmasına neden oldu. Aralık ayındaki son artırım ile toplamda 3.400 baz puanlık bir faiz artışı gerçekleştirildi.
Kredi ve Mevduat Oranlarında Gözlenen Değişiklikler
Politika faizindeki artış ve KKM'den çıkış stratejisi, TL mevduatları çekici hale getirirken, yüksek faizler nedeniyle kredi talebi azaldı. Bu, TL kredi/mevduat rasyosunun düşmesine yol açtı. Geçen yılın başında yüzde 110 olan oran, kasımda yüzde 95'lere indi. Finans sektörü danışmanı ve ekonomist Arda Tunca, "Ticari kredilere olan talep zayıf. Bankaların kasaları mevduatla dolu, ancak bu mevduatları kredilere dönüştürmek zor" diyerek, kredi-mevduat oranlarının yüzde 80'ler civarına gerilediğine dikkat çekti.
Sonuç olarak, TCMB'nin faiz politikaları ve mevduat faizlerindeki değişimler, Türkiye bankacılık sektöründe önemli etkilere yol açtı. Yüksek mevduat faizleri ve düşen kredi talepleri, bankaların mali yapısını ve kârlılığını etkileyen faktörler arasında yer alıyor.
